Pozew o przyczynianie się do zaspokojenia potrzeb rodziny

Podstawę prawną powództwa o przyczynianie się do zaspokojenia potrzeb rodziny stanowi art. 27 Kodeksu rodzinnego. Zgodnie z jego brzmieniem oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. 

 

Na podstawie art. 27 Kodeksu rodzinnego jedno z małżonków może dochodzić od współmałżonka środków utrzymania w zakresie odpowiadającym obowiązkowi przyczyniania się przez niego do zaspokajania potrzeb rodziny. Dochodzenie tych roszczeń odbywa się tak jak dochodzenie roszczeń alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych. Właściwym sposobem ich dochodzenia jest więc droga procesu. Uprawnione (legitymowanym) do wytoczenia powództwa jest jedno z małżonków, które działa wówczas w imieniu własnym, mimo że żąda zasądzenia odpowiednich świadczeń na rzecz rodziny. Powództwo mogą też wytoczyć prokurator (art. 55 k.p.c.) i organizacje społeczne, których zadanie statutowe nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej (art. 61 § 1 k.p.c.). Powództwo może zostać wytoczone bez względu na to, czy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, czy też w faktycznej separacji. Postępowanie odbywa się według zasad ogólnych, z zastosowaniem przepisów dotyczących dochodzenia roszczeń alimentacyjnych (art. 32, 144 § 1 zd. 2, art. 333 § 1 pkt 1, art. 335 § 1 zd. 2 k.p.c.). Dopuszczalne jest zawarcie przed sądem ugody. Uwzględniając powództwo, sąd zasądza jedno świadczenie na zaspokojenie potrzeb całej rodziny (w tym tego z małżonków, przeciwko któremu zostało wytoczone powództwo), a nie odrębne świadczenia na rzecz każdego uprawnionego do alimentów. Gdy małżonkowie pozostają w rozłączeniu, usprawiedliwione jest zasądzenie od jednego z małżonków pozostającego poza rodziną świadczenia w rozmiarze nieuwzględniającym jego potrzeb. Środki służące zaspokojeniu potrzeb rodziny mogą być dochodzone i zasądzone jako okresowe świadczenia pieniężne w oznaczonej kwocie (co w praktyce ma miejsce najczęściej) albo w innej postaci, np. określonych rzeczy. Jeżeli mają to być okresowe świadczenia pieniężne, nie jest wyłączona możliwość zasądzenia ich tak jak alimentów, w ułamkowej części wynagrodzenia za pracę lub innego stałego dochodu jednego z małżonków zobowiązanego (patrz dotyczącą alimentów uchwałę składu 7 sędziów SN z 22 września 1979 r., III CZP 16/79, LexPolonica nr 303493, OSNCP 1980, nr 7-8, poz. 129 i pkt VI uchwały pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LexPolonica nr 304360, powołanej w uwadze 6). Egzekucja zasądzonego świadczenia odbywa się według przepisów o egzekucji świadczeń alimentacyjnych (art. 1081-1088 k.p.c.). Może być prowadzona z majątku osobistego jednego z małżonków, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 (art. 41 § 2). W razie zmiany stosunków (np. usamodzielnienia się dziecka, zmiany możliwości zarobkowych jednego z małżonków) można żądać zmiany prawomocnego wyroku (art. 138). Może to uczynić każde z małżonków.

 

 

Co do zasady pozew o przyczynianie się do zaspokojenia potrzeb rodziny wnosi się do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jednakże może on zostać również wniesiony do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania powoda.

 

Pozew o przyczynianie się do zaspokojenia potrzeb rodziny jest zwolniony z opłaty sądowej.