Pozew o przywrócenie posiadania

Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

 

Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

 

 

Typową postacią naruszenia posiadania jest fizyczna ingerencja w sferę cudzego władztwa, polegająca na jego zakłóceniu lub częściowym albo całkowitym pozbawieniu. Sama tylko możliwość naruszenia nie wystarcza do żądania ochrony posiadania. Ingerencja przypadkowa czy jednorazowa w okolicznościach wskazujących na brak woli naruszenia posiadania (np. często przytaczane przejście przez cudze pole w czasie procesji albo wskutek konieczności obejścia zalanej powodzią drogi) nie stanowi samowolnego naruszenia posiadania. Zakłócenie nie musi mieć charakteru fizycznego wtargnięcia - o naruszeniu można mówić także wtedy, gdy określona osoba narusza spokój posiadacza, kierując do niego groźby z racji wykonywania jego władztwa. Prawo bowiem chroni posiadanie, zapewniając posiadaczowi możność wykonywania jego władztwa w warunkach normalnych, a atmosfera groźby lub innego zakłócenia spokoju posiadacza takim warunkom nie odpowiada. Jednakże takie naruszenie posiadania polega nie na ewentualnym spełnieniu groźby, np. zaorania pola, gdyż sama taka możliwość nie stanowi jeszcze naruszenia władztwa, lecz na zakłóceniu spokoju posiadacza. Konsekwentnie ochrona posiadania nie może w takich wypadkach polegać na zakazaniu pozwanemu tego, co mógłby - wykonując swą groźbę - uczynić, lecz na zakazaniu samej groźby (podobnie SN w orzeczeniu z 20 kwietnia 1963 r., I CR 225/63, LexPolonica nr 329092, PiP 1965, nr 7, s. 156).

 

Pozew o przywrócenie posiadania należy skierować do sądu rejonowego niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Zgodnie bowiem z treścią art. 17 Kodeksu postępowania cywilnego do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, których wartość przekracza 75 000 zł z wyłączeniem spraw o przywrócenie posiadania.

 

Do określenia właściwości miejscowej stosuje się przepisy ogólne, chyba że sprawa dotyczy nieruchomości - wtedy miejscowo właściwy jest sąd miejsca jej położenia (art. 38 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).

 

Od pozwu o przywrócenie posiadania pobierana jest opłata stała w wysokości 200 zł.