Apelacja cywilna

Apelacja cywilna jest zwyczajnym środkiem odwoławczym w postępowaniu cywilnym. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji - sąd apelacyjny.

 

Celem apelacji jest ponowne rozpoznanie sprawy w tych samych granicach, w jakich był upoważniony ją rozpatrzyć sąd I instancji. Ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy ma naprawić błędy stron oraz błędy popełnione przez sąd I instancji, i w tym znaczeniu jest jak gdyby przedłużeniem procesu przeprowadzonego przed I instancją. W postępowaniu apelacyjnym może być jednak zbadany ponownie całokształt sprawy, a nie tylko to, co zostało ustalone w ramach postępowania przed I instancją. Sąd apelacyjny na równi z sądem I instancji uprawniony jest do rozstrzygania o faktach i o stosowaniu norm prawnych, w pewnym zakresie kontrolując jednocześnie prawidłowość postępowania przeprowadzonego w sądzie niższej instancji.

Apelacja cywilna jest nie tylko środkiem zaskarżenia, ale również pismem procesowym. Powinno ono odpowiadać ogólnym wymaganiom formalnym przewidzianym dla pisma procesowego (art. 126 Kpc), z modyfikacją uwzględniającą, że jest to środek zaskarżenia, jak również wymaganiom szczególnym, określonym w art. 368 § 1. Wyjątek w tym zakresie stanowi postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, gdzie pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych (art. 466).

 

Oznaczenie sądu, do którego apelacja jest skierowana, musi uwzględniać, że podmiotem właściwym do jej rozpoznania (adresatem apelacji cywilnej) jest sąd II instancji. Brak tego oznaczenia stanowi brak formalny apelacji. apelacja natomiast powinna być wniesiona do sądu, który wydał zaskarżony wyrok (art. 369). W piśmie procesowym zawierającym apelację nie jest konieczne wskazanie wydziału sądu, do którego jest kierowane. Wydział zostaje oznaczony przez podanie sygnatury akt sprawy, w której wnoszona jest apelacja.

 

 

Elementami charakterystycznymi dla apelacji cywilnej jest obowiązek przedstawienia zarzutów oraz zwięzłe ich uzasadnienie. Prawidłowe skonstruowanie zarzutów wymaga odróżnienia sytuacji, gdy w sprawie wadliwie ustalono stan faktyczny i to dopiero pociągnęło za sobą błędny proces subsumcji, od sytuacji, w której prawidłowo ustalony stan faktyczny oceniono w świetle niewłaściwej normy prawnej. W pierwszym przypadku konieczne jest podniesienie zarzutów natury procesowej zmierzających do wykazania błędnego ustalenia przez sąd stanu faktycznego, a ewentualnie dopiero następnie zarzutów naruszenia prawa materialnego, o ile w dalszym ciągu zachodzi taka potrzeba. W sytuacji bowiem, gdy skarżący nie zarzuca naruszenia przepisów postępowania w powyższym przypadku, dla oceny trafności zarzutu naruszenia prawa materialnego miarodajny jest stan faktyczny przyjęty za podstawę rozstrzygnięcia (tak SN np. w wyroku z 5 października 2000 r., II CKN 300/00, LexPolonica nr 346399, Lex nr 52592).

 

Od apelacji cywilnej należy wnieść opłatę sądową w sytuacjach i na zasadach wskazanych w Ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.