Pozew o zachowek

 

Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

 

Jako zasadę ustawa przyjmuje, że wysokość należnego uprawnionemu zachowku odpowiada połowie wartości udziału, który przypadałby mu przy dziedziczeniu ustawowym. Odstępstwo od tej zasady przewidziane zostało dla małoletnich zstępnych oraz dla osób trwale niezdolnych do pracy. Te kategorie uprawnionych są traktowane w sposób uprzywilejowany i ich zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który otrzymaliby przy dziedziczeniu ustawowym.

 

W sytuacji gdy osoba zobowiązana do zapłaty zachowku odmawia jego wypłaty lub kwestionuje jego wysokość konieczne jest złożenie do sądu pozwu o zachowek po wcześniejszym wezwaniu do zapłaty zachowku. Przepisy prawa co prawda nie wymagają wcześniejszego wezwania zobowiązanego do zapłaty jednakże fakt ten w przypadku uznania roszczenia przez pozwanego może mieć istotne znaczenia dla obciążenia strony przegrywającej kosztami sądowymi w sprawie.

 

Pozew o zachowek powinien jak każde pismo procesowe spełniać wymagania określone w Kodeksie postępowania cywilnego a więc w szczególności: oznaczenie sądu, wskazanie wartości sporu, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę pozwu, podpisy stron, wymienienie załączników, oznaczenie miejsca zamieszkania stron.

 

Co istotne nie ma żadnych uzasadnionych powodów, aby podpis w rozumieniu przepisów procesowych rozumieć inaczej niż podpis w rozumieniu przepisów prawa cywilnego materialnego. Odtworzony mechanicznie na piśmie procesowym wzór podpisu nie czyni zadość wymogowi przewidzianemu w Kodeksie postępowania cywilnego.

 

Właściwość sądu w sprawach o zachowek

 

Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

 

Podstawą określenia właściwości miejscowej sądu jest miejsce położenia majątku spadkowego wyłącznie w Polsce, zaś bez znaczenia jest majątek spadkowy położony za granicą. W sytuacji, gdy majątek spadkowy znajduje się w okręgach różnych sądów w Polsce, powództwo można wytoczyć przed każdy z tych sądów. Natomiast jeżeli całość majątku spadkowego znajduje się za granicą, konieczne jest wystąpienie do Sądu Najwyższego o oznaczenie sądu, przed który należy wytoczyć powództwo.

 

Natomiast czy pozew o zachowek należy złożyć w sądzie rejonowym czy też w sądzie okręgowym położenia spadku zależy od wartości przedmiotu sporu. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o zachowek w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych.

 

Wartość przedmiotu sporu

 

Jeżeli chodzi o roszczenie o zachowek to odpowiadającą mu wartością przedmiotu sporu jest dochodzona z tego tytułu kwota. Jeżeli więc domagamy się zapłaty 25 000 złotych tytułem zachowku to ta właśnie wartość jest jednocześnie wartością przedmiotu sporu.

 

Co niezmiernie istotne do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. 

 

Opłata sądowa od pozwu o zachowek

 

Opłata sądowa od pozwu o zachowek wynosi 5% wartości przedmiotu sporu.